+7 771 551 55 66

Заказать звонок

FAQ

Сұрағыңыз болса қойыңыз

ҚАНДАЙ ШЕТЕЛДІКТЕР ЖҰМЫСҚА ОРНАЛАСУҒА РҰҚСАТ АЛУ ҮШІН ӨЗДЕРІ ӨТІНІШ БЕРЕ АЛАДЫ?

Экономиканың басым салаларындағы (Экономикалық қызмет түрлеріндегі) сұранысқа ие кәсіптер тізбесін алдағы жылға (жылдарға) еңбек нарығындағы сұраныс пен ұсыныс жай-күйінің болжамын және Мемлекеттік басқарудың тиісті саласына басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті мемлекеттік органдардың, жергілікті атқарушы органдардың, сондай-ақ жұмыс берушілердің ұсыныстарын ескере отырып, халықты жұмыспен қамту мәселелері жөніндегі уәкілетті орган айқындайды. Анықтамаларды беру тәртібін және шетелдіктердің немесе азаматтығы жоқ адамдардың біліктілігі мен білім деңгейіне қойылатын талаптарды, сондай-ақ өз бетінше жұмысқа орналасу үшін экономиканың басым салаларының (экономикалық қызмет түрлерінің) және оларда сұранысқа ие кәсіптердің Тізбесін Мемлекеттік басқарудың тиісті саласына басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті мемлекеттік органдармен келісу бойынша халықты жұмыспен қамту мәселелері жөніндегі уәкілетті орган бекітеді.

ЖҰМЫСҚА ОРНАЛАСУҒА РҰҚСАТТЫ КІМ БЕРЕДІ?

Шетелдік қызметкерге жұмысқа орналасуға және жұмыс берушілерге шетелдік жұмыс күшін тартуға рұқсаттар беру қағидалары мен шарттарының 47-тармағына сәйкес, өз бетінше жұмысқа орналасу үшін адамдар тізбесіне кіретін шетелдік қызметкерлерге жұмысқа орналасуға арналған рұқсатты еңбек қызметін жүзеге асыру орны бойынша халықты жұмыспен қамтуға жәрдемдесу және жұмыссыздықтан әлеуметтік қорғау жөніндегі уәкілетті орган береді.

РҰҚСАТ ҚАНДАЙ МЕРЗІМГЕ БЕРІЛЕДІ?

Көрсетілген Қағидалардың 47-тармағына сәйкес жұмысқа орналасуға рұқсат беріледі немесе үш жылға дейінгі мерзімге ұзартылады.

РҰҚСАТ ҚАЙ АУМАҚТА ҚОЛДАНЫЛАДЫ?

Көрсетілген Қағидалардың 48-тармағына сәйкес шетелдік қызметкерге жұмысқа орналасуға арналған рұқсат бір әкімшілік-аумақтық бірліктің аумағында қолданылады.

РҰҚСАТ БЕРУ ТУРАЛЫ ШЕШІМ ҚАНДАЙ МЕРЗІМДЕ ҚАБЫЛДАНАДЫ?

Шетелдік қызметкерге жұмысқа орналасуға арналған рұқсатты беру немесе ұзарту не беруден бас тарту немесе ұзарту туралы шешімді көрсетілген Қағидалардың 51-тармағына сәйкес уәкілетті орган құжаттар қабылданған күннен бастап 5 жұмыс күні ішінде қабылдайды.
Қағидалардың 52-тармағына сәйкес уәкілетті орган шетелдік жұмыскерді қабылданған шешім туралы ол қабылданған күннен бастап 3 жұмыс күні ішінде жазбаша хабардар етеді.

ЕГЕР ҚАЗАҚСТАНДА БОЛУ МЕРЗІМІ 5 (30) КҮННЕН АЗ БОЛСА, ТІРКЕЛУ ҚАЖЕТ ПЕ?

Егер шетелдіктің болу мерзімі 5 күннен аспаса (Ресей Федерациясының азаматтары мен Кеден одағы елдерінен келген еңбек мигранттары үшін 30 күн), онда тіркеу міндетті емес.

ШЕТЕЛДІКТЕРДІ ТІРКЕУ ҚАНДАЙ МЕРЗІМДЕ ЖҮРГІЗІЛЕДІ?

Тіркеу мерзімі-қажетті құжаттарды тапсырған сәттен бастап бір жұмыс күні.

РҰҚСАТ АЛУ ҮШІН ҚАНДАЙ ҚҰЖАТТАРДЫ ҰСЫНУ ҚАЖЕТ?

Шетелдік қызметкер жұмысқа орналасуға арналған рұқсатты алу немесе ұзарту үшін уәкілетті органға шетелдік қызметкерге жұмысқа орналасуға және жұмыс берушілерге шетелдік жұмыс күшін тартуға рұқсаттар беру қағидалары мен шарттарына 11-қосымшада көрсетілген құжаттарды қоса бере отырып, өтініш береді, атап айтқанда:

* Шетелдік қызметкер туралы мәліметтер:

* Тегі, Аты, Әкесінің Аты (оның ішінде латын әріптерімен);

* туған күндері;

* азаматтығы;

* паспорттың (жеке басын куәландыратын құжаттың) нөмірі, күні және оны берген орган);

* тұрақты тұратын елдер;

* шығу елдері;

* білім беру;

* Қазақстан Республикасында қолданылатын басшылар, мамандар және басқа да қызметшілер лауазымдарының біліктілік анықтамалығына, ұйымдар басшылары, мамандары және басқа да қызметшілері лауазымдарының үлгілік біліктілік сипаттамаларына, жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің Бірыңғай тарифтік - біліктілік анықтамалығына, жұмысшы кәсіптерінің тарифтік - біліктілік сипаттамаларына және Қазақстан Республикасының Мемлекеттік сыныптауышына сәйкес мамандықтың, Біліктіліктің (лауазымның) атаулары

Орталық атқарушы орган бекітетін 01-99 "Қызметтер жіктеуіші".

* Шетелдік қызметкердің біліктілігін растайтын құжаттары:

* Қазақстан Республикасының күшіне енген халықаралық шарттарында көзделген жағдайларды қоспағанда, Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен заңдастырылған білім туралы құжаттардың нотариалды куәландырылған аудармалары (егер құжат мемлекеттік немесе орыс тілінде толтырылған болса, көшірмелері) ;

* қызметкердің еңбек қызметі туралы ақпарат (болған жағдайда

қызметкердің бұрын жұмыс істеген жұмыс берушінің ресми бланкісіндегі еңбек қызметі туралы жазбаша растама немесе Қазақстан Республикасында танылатын өзге де растайтын құжаттар қоса беріле отырып, еңбек өтілі бойынша біліктілік талаптарына сәйкестігін растайтын құжаттар қоса беріледі.

КЕПІЛДІК ЖАРНАНЫ ЕНГІЗУ

Жоғарыда көрсетілген Қағидалардың 53-тармағында шетелдік қызметкер хабарлама алғаннан кейін уәкілетті органға 20 жұмыс күні ішінде рұқсаттың қолданылу мерзімі аяқталғаннан кейін оның Қазақстан Республикасынан кетуіне кепілдік беретін құжаттарды, атап айтқанда банк пен қызметкердің арасындағы Шарттың және шетелдік қызметкердің банктік шотына кепілдік жарналардың енгізілгенін растайтын құжаттың көшірмелерін ұсынады.
Жұмыс берушінің жұмысқа орналастырушы елдің банктеріне кепілдік және кепіл жарнасын енгізу қағидаларының 6-тармағына және оның мөлшеріне сәйкес бір Шетелдік қызметкерге жарна ол аумағында тұрақты тұратын мемлекеттің ең жақын әуежайына дейін "экономикалық"сыныбы бойынша авиабилеттің құнынан кем емес мөлшерде белгіленеді. Осы Қағидалардың 7-тармағына сәйкес Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығы елдерінен келген бір Шетелдік қызметкерге жарна ол аумағында тұрақты тұратын мемлекеттің ең жақын станциясына дейін Теміржол (купелі вагон) немесе автомобиль көлігі билетінің құнынан кем емес мөлшерде белгіленеді.

РҰҚСАТ ҚАНДАЙ МЕРЗІМДЕ БЕРІЛЕДІ?

Шетелдік қызметкерге жұмысқа орналасуға және жұмыс берушілерге шетелдік жұмыс күшін тартуға рұқсаттар беру қағидалары мен шарттарының 54-тармағында уәкілетті орган шетелдік қызметкерге шетелдік қызметкердің банктік шотына кепілдік жарналардың енгізілгенін растайтын құжаттардың көшірмелерін алған күннен бастап 3 жұмыс күні ішінде жұмысқа орналасуға рұқсат беруді көздейді. Шетелдік жұмыскер 3 жұмыс күні ішінде жұмысқа орналасуға арналған рұқсатты алуға келмеген жағдайда, уәкілетті орган жұмысқа орналасуға арналған рұқсатты пошта жөнелтілімін алу туралы хабарламамен шетелдік жұмыскердің тіркелген мекенжайы бойынша пошта арқылы жібереді.

ШЕТЕЛДІК ЖҰМЫСКЕРДІҢ ЖҰМЫС ОРНЫ ӨЗГЕРГЕН ЖАҒДАЙДАҒЫ МІНДЕТІ

Шетелдік қызметкерге жұмысқа орналасуға және жұмыс берушілерге шетелдік жұмыс күшін тартуға рұқсат беру қағидалары мен шарттарының 55-тармағына сәйкес жұмысқа орналасуға арналған рұқсаттың қолданылу мерзімі ішінде жұмыс беруші өзгерген жағдайда, шетелдік қызметкер жаңа еңбек шарты жасалған күннен бастап 10 жұмыс күні ішінде бұл туралы уәкілетті органды жазбаша хабардар етуге тиіс.

ҚАНДАЙ ЖАҒДАЙДА РҰҚСАТ БЕРІЛМЕЙДІ?

Шетелдік қызметкерге жұмысқа орналасуға және жұмыс берушілерге шетелдік жұмыс күшін тартуға рұқсат беру қағидалары мен шарттарының 56-тармағы шетелдік қызметкерге жұмысқа орналасуға рұқсат берілмейтін жағдайларды регламенттейді. Мұндай жағдайларға мыналар жатады:
* тізбеде мәлімделген кәсіптің немесе мамандықтың болмауы
шетелдік қызметкерлердің Қазақстан Республикасында өз бетінше жұмысқа орналасуына арналған кәсіптердің (мамандықтардың) тізбесі;
* бөлінген квотаның мөлшерінен асып кету.

ЖҰМЫСҚА ОРНАЛАСУҒА АРНАЛҒАН РҰҚСАТТЫҢ ҚОЛДАНЫСЫН ТОҚТАТУ ЖАҒДАЙЛАРЫ

Мұндай жағдайлар Қағидалардың 57-тармағында көзделген. Оларға мыналар жатады:
* берілген мерзімінің аяқталуы;
* рұқсатты кері қайтарып алу;
* шетелдік қызметкердің рұқсатты өз еркімен қайтаруы
уәкілетті орган;
* шетелдік қызметкердің құжаттарды мерзімінде ұсынбауы,
Қазақстан Республикасынан шығуына кепілдік беретін

ЖҰМЫСҚА РҰҚСАТТЫ ҰЗАРТУ МҮМКІН БЕ?

Шетелдік қызметкерге жұмысқа орналасуға арналған рұқсаттың қолданысын ұзарту Қағидалардың 58-тармағына сәйкес 5 жылдан аспайтын жалпы мерзімге 2 есеге дейін жүргізіледі. Шетелдік қызметкерге жұмысқа орналасуға арналған рұқсаттың қолданылу мерзімін ұзарту мынадай жағдайларда жүзеге асырылмайды:
* бөлінген квота мөлшерінен асып кету;
* жұмыс беруші уәкілетті органға хабарламай өзгерген жағдайда

УӘКІЛЕТТІ ОРГАННЫҢ ШЕШІМІНЕ ШАҒЫМДАНУ МҮМКІНДІГІ

Шетелдік қызметкерге жұмысқа орналасуға және жұмыс берушілерге шетелдік жұмыс күшін тартуға рұқсат беру қағидалары мен шарттарының 62-тармағында мемлекеттік органның әрекеттеріне шағым жасау мүмкіндігі көзделген. Уәкілетті органның шешімімен келіспеген жағдайда жұмыс беруші немесе шетелдік қызметкер оған сот тәртібімен шағымдана алады.

ИНОСТРАННАЯ РАБОЧАЯ СИЛА

Шетелдік жұмыс күші деп шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдар түсініледі:
- Қазақстан Республикасының аумағында еңбек қызметін жүзеге асыру үшін жұмыс беруші тартатын;
- маусымдық шетелдік қызметкерлер;
- өз бетінше жұмысқа орналасушылар;
- корпоративішілік ауыстыру шеңберінде уақытша ауыстырылғандар.

ШЕТЕЛДІК ЖҰМЫС КҮШІН ТАРТУҒА КВОТА

Шетелдік жұмыс күшін тартуға арналған Квота-Қазақстан Республикасының аумағында еңбек қызметін жүзеге асыру үшін жұмыс берушінің тартуына рұқсат етілген шетелдік жұмыс күшінің рұқсат етілген шекті саны. Шетелдік жұмыс күшін тартуға арналған Квота жұмыс күшінің санына пайыздық қатынаста белгіленеді және мыналарды қамтиды:       
1) Экономикалық қызмет түрлері бойынша шетелдік жұмыс күшін тартуға арналған квотаны қамтиды;       
2) еңбекші көшіп келушілерді тартуға арналған квотаны қамтуға тиіс;       
3) Қазақстан Республикасы ратификациялаған еңбек көші-қоны және еңбекші көшіп-қонушыларды әлеуметтік қорғау саласындағы ынтымақтастық туралы халықаралық шарттар болған кезде шығу елдері бойынша шетелдік жұмыс күшін тартуға арналған квотаны қамтуға тиіс. 
Жұмыс берушілер жыл сайын 1 тамызға дейін аумағында шетелдік қызметкерлердің еңбек қызметін жүзеге асыруы көзделетін облыстардың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органдарына шетелдік жұмыс күшіне қажеттілікті ұсынады.

ЖЕРГІЛІКТІ ЖӘНЕ ШЕТЕЛДІК ҚЫЗМЕТКЕРЛЕРДІҢ АРАҚАТЫНАСЫ

Корпоративішілік ауыстыру шеңберінде шетелдік жұмыскерлерді тартатын жұмыс беруші тиісті санаттағы қазақстандық кадрлар санына елу пайыздан аспайтын корпоративішілік ауыстыру шеңберінде тартылатын шетелдік жұмыскерлер (менеджерлер мен мамандар) санының пайыздық арақатынасын қамтамасыз етеді. Шетелдік жұмыскерді басшы лауазымдарына тартқан кезде Қазақстан Республикасы азаматтарының санына арақатынасты сақтау жөніндегі талаптар қолданылмайды.

ҚАНДАЙ ШЕТЕЛДІКТЕР ҮШІН ШЕТЕЛДІК ЖҰМЫС КҮШІН ТАРТУҒА РҰҚСАТ ТАЛАП ЕТІЛМЕЙДІ?

Еңбек қызметін жүзеге асыру үшін жергілікті атқарушы органдардың шетелдік жұмыс күшін тартуға рұқсаты талап етілмейтін адамдардың тізбесі    
Шетелдіктер және азаматтығы жоқ адамдар:       
1. Оралмандар;       
2. Кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыру үшін келген бизнес-көшіп келушілер;       
3. Босқын немесе пана іздеген адам мәртебесін алғандар;       
4. Қазақстан Республикасының 2011 жылғы 22 шілдедегі "Халықтың көші-қоны туралы" Заңына сәйкес гуманитарлық себептер бойынша келетін көшіп келушілер болып табылатындар";       
5. Қазақстан Республикасы соттарының үкімдері бойынша бас бостандығынан айыруға, шартты түрде, қоғамнан оқшаулауға байланысты емес жазаларға сотталғандар;       
6. Сот үкімі заңды күшіне енгенге дейін адам саудасымен байланысты нақты қылмыстық іс бойынша іс жүргізу кезеңінде адам саудасының құрбандары болып табылатындар;       
7. Отбасын біріктіру мақсатында Қазақстан Республикасына келетін, кәмелеттік жасқа толған, Қазақстан Республикасы азаматының жұбайы (зайыбы) болып табылатын және Қазақстан Республикасының заңнамасымен танылатын, кемінде үш жыл некеде тұратын;       
8. Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасына сәйкес оқудан бос уақытта күндізгі оқу нысанында оқитындар және Қазақстан Республикасының оқу орындарында бір мезгілде жұмыс істейтіндер;       
9. 2014 жылғы 29 мамырдағы Еуразиялық экономикалық одақ туралы шартқа қатысушы мемлекеттердің азаматтары болып табылатын тұлғалар;       
10. Теңіз және өзен кемелері, әуе және теміржол көлігі экипаждарының мүшелері болып табылатын;       
11. Әртіс, режиссер, дирижер, хормейстер, балетмейстер, спортшы және жаттықтырушы болып жұмыс істейтін;       
12. "Астана" халықаралық қаржы орталығының қатысушылары мен органдары тартатын";       
13. Қазақстан Республикасының аэроғарыш қызметі саласындағы ынтымақтастық туралы халықаралық шарттары шеңберінде тартылатын, ғарыштық зымыран кешенін құру және жерүсті ғарыш инфрақұрылымы объектілерін пайдалану жөніндегі мамандар болып табылады;       
14. Қазақстан Республикасының Білім беру саласындағы ынтымақтастық туралы халықаралық шарттарына сәйкес Қазақстан Республикасының орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі және жоғары білім беру ұйымдарында педагогикалық қызметті жүзеге асыратын, бірақ ұйым штатының 25 пайызынан аспайтын, ал халықаралық интеграцияланған білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратындар үшін - ұйым штатының 50 пайызынан аспайтын;       
15. Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен ерекше мәртебе берілген, сондай-ақ жоғары оқу орындарында Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен расталған құжаттары бар басшылар және жоғары білімі бар оқытушылар лауазымдарында жұмыс істейтін және экономика салалары үшін кадрлар даярлауды жүзеге асыратын жоғары оқу орындарының профессор-оқытушылар құрамы қатарынан құрылады.       
16. Шетелдік заңды тұлғалар филиалдарының немесе өкілдіктерінің бірінші басшылары болып жұмыс істейтіндер.       
17. Мерзімі күнтізбелік бір жыл ішінде жиынтықтап жүз жиырма күнтізбелік күннен аспайтын іскерлік мақсаттармен қызметтік іссапарда жүргендер үшін төленеді.       
18. Қазақстан Республикасының Үкіметімен ақша баламасы 50 миллион АҚШ долларынан асатын Инвестициялар сомасына келісім-шарттар жасасқан ұйымдардың бірінші басшылары және қызметтің басым түрлерінде инвестициялық қызметті жүзеге асыратын және инвестициялар жөніндегі уәкілетті органмен келісім-шарт жасасқан Қазақстан Республикасы заңды тұлғаларының бірінші басшылары болып жұмыс істейтіндер.

ШЕТЕЛДІК ЖҰМЫС КҮШІН ТАРТУҒА РҰҚСАТ АЛУ ҮШІН ҚАЖЕТТІ ҚҰЖАТТАР

Рұқсат алу үшін жұмыс беруші не ол уәкілеттік берген тұлға "Е-лицензиялау "мемлекеттік деректер қоры" ақпараттық жүйесі арқылы не қағаз түрінде шетелдік жұмыс күшінің еңбек қызметін жүзеге асыру орны бойынша жергілікті атқарушы органға Қағидаларға 5-қосымшаға сәйкес шетелдік жұмыс күшін тартуға рұқсат алу үшін ұсынылатын құжаттарды қоса бере отырып, Қағидаларға 4-қосымшаға сәйкес өтінішті, сондай-ақ тартылатын шетелдік жұмыскерлер туралы мәліметтерді тегін, атын, әкесінің атын (оның ішінде латын әріптерімен) көрсете отырып, ), Қазақстан Республикасында қолданылатын кәсіптік стандарттарға, басшылар, мамандар және басқа да қызметшілер лауазымдарының біліктілік анықтамалығына, ұйымдар басшылары, мамандары және басқа да қызметшілері лауазымдарының үлгілік біліктілік сипаттамаларына, Жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің Бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығына сәйкес туған күні, азаматтығы, паспорттың (жеке басын куәландыратын құжаттың) нөмірі, Берілген күні және органы, тұрақты тұратын елі, кететін елі, білімі, мамандығының, біліктілігінің (лауазымының) атауы, жұмысшылар кәсіптерінің тарифтік-біліктілік сипаттамаларымен және "Кәсіптер сыныптауышы"01-99 Қазақстан Республикасының Мемлекеттік сыныптауышымен айқындалады.  
1. Тартылатын шетелдік қызметкерлердің біліктілігін растайтын құжаттар:       
1) Қазақстан Республикасының күшіне енген халықаралық шарттарында көзделген жағдайларды қоспағанда, Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен жария етілген Білім туралы құжаттардың нотариат куәландырған көшірмелері мен аудармалары (егер құжат қазақ немесе орыс тілдерінде толтырылмаса);;      
 2) бұрын жұмыскер жұмыс істеген жұмыс берушінің ресми бланкісіндегі жұмыскердің еңбек қызметі туралы жазбаша растауды немесе Қазақстан Республикасында танылатын өзге де растайтын құжаттарды қоса бере отырып, жұмыскердің еңбек қызметі туралы ақпарат (тиісті кәсіп бойынша жұмыс өтілі бойынша біліктілік талаптары болған кезде) қоса беріледі.      
 2. Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрінің міндетін атқарушының 2016 жылғы 27 маусымдағы № 559 бұйрығымен бекітілген (Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2016 жылғы 29 тамызда № 14170 болып тіркелген) шетелдік жұмыс күшін тартуға жұмыс берушілерге рұқсаттар беру және (немесе) ұзарту, сондай – ақ корпоративішілік ауыстыруды жүзеге асыру қағидалары мен шарттарының 6-тармағына сәйкес кадрлардағы жергілікті қамту туралы ақпарат (бұдан әрі-қағидалар). Басым жобаларға шетелдік жұмыс күшін тарту кезінде жұмыс беруші Қағидалардың 7-тармағына сәйкес басым жобалар үшін кадрлардағы жергілікті қамту туралы ақпаратты ұсынады.       
3. Егер шетелдік заңды тұлға-жұмыс беруші өз қызметін Қазақстан Республикасында филиал, өкілдік құрмай жүзеге асырған жағдайда, жұмыстарды орындауға, қызметтерді көрсетуге арналған келісімшарттың нотариат куәландырған көшірмесі (егер шетелдік қызметкер Қағидалардың 31-тармағына сәйкес тартылған жағдайда) және жоғарыда көрсетілген құжаттар қазақ немесе орыс тілдерінде толтырылмаған болса, нотариат куәландырған аударма.       
4. Егер шетелдік заңды тұлға-жұмыс беруші өз жұмыскерлерін Қазақстан Республикасына жұмыстарды орындау, қызметтерді көрсету үшін шетелдік заңды тұлғаның еншілес ұйымына, өкілдігіне, филиалына жіберген жағдайда, мұндай шетелдік заңды тұлға-жұмыс берушінің тікелей немесе жанама түрде акциялары немесе қатысу үлестері бар болса, шетелдік қызметкер мен шетелдік жұмыскерді уақытша ауыстыру жүзеге асырылатын шетелдік заңды тұлға-жұмыс берушінің арасында келісілген құжаттың (хаттың немесе ауыстыру туралы келісімнің) нотариат куәландырған көшірмесі (шетелдік жұмыскерді уақытша ауыстыру жүзеге, егер шетелдік қызметкер Қағидалардың 31-тармағына сәйкес тартылса) және нотариалды куәландырылған аударма, егер мұндай құжат қазақ немесе орыс тілдерінде толтырылмаса.       
5. Шетелдік жұмыскердің жеке басын куәландыратын құжаттың көшірмесі.

ІШКІ ЕҢБЕК НАРЫҒЫНДА ҮМІТКЕРЛЕРДІ ІЗДЕУ

Жергілікті атқарушы орган бос жұмыс орындары болған және біліктілік деңгейі бос орынға орналасу деңгейіне сәйкес келетін үміткерлер болмаған кезде рұқсат береді. Ішкі еңбек нарығында тиісті кандидатураларды іздестіруді жұмыс беруші "Халықты жұмыспен қамту туралы"2016 жылғы 6 сәуірдегі Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес шетелдік жұмыс күшінің еңбек қызметін жүзеге асыру орны бойынша халықты жұмыспен қамту орталығына бос жұмыс орындары (бос лауазымдар) туралы мәліметтерді жіберу арқылы жүзеге асырады. Жергілікті атқарушы орган Жұмыс берушінің шетелдік жұмыс күшін тартуға рұқсат беру туралы өтінішін қабылдауды бос жұмыс орындарының (бос лауазымдардың) бар-жоғы туралы мәліметтер берілген күннен бастап күнтізбелік он бес күннен ерте емес және күнтізбелік алпыс күннен аспайтын мерзімде жүзеге асырады.

ӨТІНІШТІ ҚАРАУ ЖӘНЕ РҰҚСАТ БЕРУ МЕРЗІМДЕРІ

Рұқсат беру не беруден бас тарту туралы шешімді жергілікті атқарушы орган жұмыс берушінің құжаттары қабылданған күннен бастап жеті жұмыс күні ішінде қабылдайды. Жұмыс беруші "Е-лицензиялау "мемлекеттік деректер қоры" ақпараттық жүйесі арқылы рұқсат беру туралы хабарламаны алған күннен бастап не қағаз түрінде жергілікті атқарушы органға он жұмыс күні ішінде рұқсатты бергені үшін алым енгізілгенін растайтын құжаттардың көшірмелерін ұсынады.

КОРПОРАТИВТІК АУДАРМА

Рұқсаттар беру Қағидаларының 1-тармағының 7) тармақшасына сәйкес корпоративтік ауыстыру деп корпоративтік ауыстыру туралы хатқа және (немесе) Келісімге сәйкес шетелдікті немесе азаматтығы жоқ адамды жұмыстарды орындау, қызметтерді көрсету үшін шетелдік заңды тұлғадан Қазақстан Республикасының аумағында құрылған осы шетелдік заңды тұлғаның филиалына, еншілес ұйымына, өкілдігіне немесе үлестес тұлғасына уақытша ауыстыру түсініледі.
Корпоративтік ауыстыру шеңберінде шетелдік жұмыс күшін тартуға рұқсат алу үшін пайдасына жұмыстар орындалатын, қызметтер көрсетілетін заңды тұлғаның өкілі уәкілетті органға
шетелдік заңды тұлғаның корпоративтік ауыстыру туралы хатының және (немесе) келісімінің паспортында немесе жеке куәлігінде көрсетілген деректерге сәйкес аударылатын қызметкерлердің Тегі, Аты, Әкесінің аты, ауысу мерзімдерін көрсете отырып, жоғарыда көрсетілген құжаттардың нотариалды куәландырылған аудармасы (мемлекеттік және орыс тілдерінде).

ШЕТЕЛДІК ЖҰМЫС КҮШІН ТАРТУҒА РҰҚСАТ БЕРУ КЕЗІНДЕГІ ЕРЕКШЕ ШАРТТАР

Жергілікті атқарушы орган рұқсаттар беру кезінде жұмыс берушімен келісу бойынша оған мынадай ерекше шарттардың бірі жүктеледі: 
1) Қазақстан Республикасының азаматтарын тартылатын шетелдік жұмыскердің мамандығы бойынша кәсіптік даярлау; 
2) Қазақстан Республикасының азаматтарын тартылатын шетелдік жұмыскердің мамандығы бойынша қайта даярлау; 
3) Қазақстан Республикасы азаматтарының біліктілігін арттыру; 
4) шетелдік қызметкерлер тартылатын мамандықтар бойынша Қазақстан Республикасының азаматтары үшін қосымша жұмыс орындарын құру.

ШЕТЕЛДІК ЖҰМЫС КҮШІН ТАРТУҒА РҰҚСАТТЫҢ ҚОЛДАНЫЛУ МЕРЗІМІ

Корпоративішілік ауыстыру шеңберінде шетелдік жұмыс күшін тартуға арналған рұқсаттар еңбек шартында көрсетілген ауыстыру мерзіміне, бірақ бір реттен асырмай он екі айға ұзарту құқығымен үш жылдан аспайтын мерзімге беріледі.       
Еңбек шарты болмаған кезде корпоративішілік ауыстыру мерзімі корпоративішілік ауыстыру туралы хатта немесе келісімде (шартта), бірақ бір реттен асырмай он екі айға ұзарту құқығымен үш жылдан аспайтын мерзімде айқындалады.

ШЕТЕЛДІК ЖҰМЫС КҮШІН ТАРТУҒА РҰҚСАТТЫҢ МЕРЗІМІН ҰЗАРТУ

Рұқсат мерзімін ұзарту үшін жұмыс беруші рұқсат беру қағидаларының 36-тармағына сәйкес уәкілетті органға қолданылу мерзімі аяқталғанға дейін кемінде 20 жұмыс күні бұрын мынадай құжаттарды жібереді:
* өтініш;
* өткен және ағымдағы күнтізбелік жылдары берілген рұқсаттардың орындалу мерзімі келген ерекше шарттарының орындалуы туралы ақпарат (олар болған жағдайда);
* кадрлардағы жергілікті қамту туралы ақпарат;
* рұқсат мерзімін ұзартудың негіздемесі;
* рұқсаттың нотариалды куәландырылған көшірмесі.
Мерзімді ұзарту немесе ұзартудан бас тарту туралы шешім құжаттар қабылданған күннен бастап 5 жұмыс күні ішінде қабылданады. Уәкілетті органның оң шешімі болған жағдайда, шетелдік жұмыс күшін тартуға рұқсат 12 айға ұзартылады, бұл ретте рұқсаттың қолданылу мерзімі бұрын берілген рұқсаттың қолданылу мерзімі аяқталған күні басталады.

ШЕТЕЛДІК ЖҰМЫС КҮШІН ТАРТУҒА РҰҚСАТ БЕРУДЕН ЖӘНЕ ҰЗАРТУДАН БАС ТАРТУ

Рұқсаттар беру қағидаларының 38-тармағында рұқсатты беруден бас тарту және ұзарту үшін негіздер көзделеді. Бұл жағдайға:
* бөлінген квота мөлшерінен асып кету;
* жұмыс берушінің кадрлардағы қазақстандық қамтуға қойылатын талаптарды сақтамауы (2012 жылғы 1 қаңтардан бастап берілген рұқсаттарға қолданылады);
* жұмыс берушінің рұқсатсыз шетелдік қызметкерлерді тарту фактісін анықтау. Мұндай жағдайда осындай факті анықталған күннен бастап 12 ай ішінде жаңа рұқсаттар берілмейді;
* өткен және ағымдағы күнтізбелік жылдары берілген рұқсаттардың орындалу мерзімі келген ерекше шарттарын (олар болған жағдайда) орындамау.
* шетелдік жұмыс күшінің білім деңгейі (кәсіптік даярлығы) мен практикалық жұмыс тәжірибесі (өтілі) Жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің Бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығына және Басшылардың, мамандардың және басқа да қызметшілердің біліктілік анықтамалығына сәйкес жұмысшылардың кәсіптері мен Басшылардың, мамандар мен қызметшілердің лауазымдарына қойылатын біліктілік талаптарына сәйкес келмеуі.

ШЕТЕЛДІК ЖҰМЫС КҮШІН ТАРТУҒА БЕРІЛГЕН РҰҚСАТТЫ КЕРІ ҚАЙТАРЫП АЛУ

Уәкілетті орган рұқсаттар беру қағидаларының 32-тармағына сәйкес шетелдік жұмыс күшін тартуға арналған қолданыстағы рұқсатты кері қайтарып алуды мынадай жағдайларда жүргізеді:  
1) шетелдік жұмыскерді рұқсатта көрсетілген кәсіпке немесе мамандыққа сәйкес келмейтін кәсіп немесе мамандық бойынша тарту арқылы жүзеге асырады;
2) жұмыс беруші рұқсаттар беру қағидаларының 6-тармағында белгіленген шарттарды сақтамаған жағдайларда тоқтатылады. Бұл ретте жергілікті атқарушы орган Саны рұқсаттар беру қағидаларының 6-тармағында белгіленген пайыздық арақатынастан асатын соңғы берілген рұқсаттарды кері қайтарып алады.

ШЕТЕЛДІК ЖҰМЫС КҮШІН ТАРТУ ҚАҒИДАЛАРЫН БҰЗҒАНЫ ҮШІН ЖАУАПТЫЛЫҚ

Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы Кодексінің 519-бабының 1,2,3-бөлігіне сәйкес жұмыс берушінің жергілікті атқарушы органның рұқсатынсыз шетелдік жұмыс күшін тартуы немесе жұмысқа орналасуға рұқсаты жоқ шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдардың еңбегін пайдалануы  
1. Жұмыс берушінің жергілікті атқарушы органның рұқсатынсыз шетелдік жұмыс күшін тартуы немесе жұмысқа орналасуға рұқсаты жоқ шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдардың еңбегін пайдалануы – жеке тұлғаларға – отыз, лауазымды адамдарға – елу, шағын кәсіпкерлік субъектілеріне немесе коммерциялық емес ұйымдарға – бір жүз, орта кәсіпкерлік субъектілеріне – екі жүз, ірі кәсіпкерлік субъектілеріне бір мың есептік көрсеткіш мөлшерінде айыппұл салуға әкеп соғады. 
2. Жұмыс берушінің шетелдік жұмыскерді жергілікті атқарушы органның шетелдік жұмыс күшін тартуға рұқсатында көрсетілген лауазымға (кәсіпке немесе мамандыққа) сәйкес келмейтін лауазымға (кәсіпке немесе мамандыққа) тартуы – Жеке тұлғаларға – отыз, лауазымды адамдарға – елу, шағын кәсіпкерлік субъектілеріне немесе коммерциялық емес ұйымдарға – бір жүз, орта кәсіпкерлік субъектілеріне – екі жүз, ірі кәсіпкерлік субъектілеріне бір мың есептік көрсеткіш мөлшерінде айыппұл салуға әкеп соғады. 
3. Осы баптың бірінші және екінші бөліктерінде көзделген, әкімшілік жаза қолданылғаннан кейін бір жыл ішінде қайталап жасалған іс – әрекеттер – жеке тұлғаларға – елу, лауазымды адамдарға – бір жүз, шағын кәсіпкерлік субъектілеріне немесе коммерциялық емес ұйымдарға – екі жүз, орта кәсіпкерлік субъектілеріне-үш жүз, ірі кәсіпкерлік субъектілеріне бір мың есептік көрсеткіш мөлшерінде айыппұл салуға әкеп соғады.

ШЕТЕЛДІК АЗАМАТ ҚАЗАҚСТАНДА ҚАНДАЙ МЕРЗІМДЕ ТІРКЕЛУІ ТИІС?

Қазақстан Республикасында уақытша болатын шетелдіктер Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасын кесіп өткен күннен бастап күнтізбелік 5 күн ішінде тіркелуге міндетті (көшіп келушілердің Қазақстан Республикасына келуінің және болуының, сондай-ақ олардың Қазақстан Республикасынан кетуінің қағидаларының 9-тармағы).
Ресей Федерациясының азаматтары 30 күн ішінде тіркеу (тұрғылықты жері бойынша тіркеу) міндетінен босатылады. Олар Қазақстан Республикасының аумағында 30 күннен астам болған жағдайда, белгіленген тәртіппен тіркелуге (болатын жері бойынша есепке тұруға) міндетті (Қазақстан Республикасы мен Ресей Федерациясы арасындағы Қазақстан Республикасы азаматтарының Ресей Федерациясының аумағында және Ресей Федерациясы азаматтарының Қазақстан Республикасының аумағында болу тәртібі туралы Келісімнің 1-бабының 1, 3-тармақтары).
Қазақстанға "жұмысқа" мақсаты ретінде келген кезде көрсеткен, Кеден одағына қатысушы елдің азаматы болып табылатын шетелдік, сондай-ақ оның отбасы мүшелері Қазақстан Республикасының аумағына келген күнінен бастап 30 тәулік ішінде тіркеуден босатылады (Еңбекші-мигранттар мен олардың отбасы мүшелерінің құқықтық мәртебесі туралы Келісімнің 5-бабы).

ШЕТЕЛДІКТЕРДІҢ ҚАНДАЙ САНАТТАРЫ ТІРКЕУДЕН БОСАТЫЛАДЫ?

Паспорттарды тіркеуден мынадай көшіп келушілер босатылады (көшіп келушілердің Қазақстан Республикасына келуінің және болуының, сондай-ақ олардың Қазақстан Республикасынан кетуінің қағидаларының 10-тармағы):
* дипломатиялық немесе қызметтік паспорты бар;
* Қазақстан Республикасына Қазақстан Республикасының "дипломатиялық", "қызметтік", "инвесторлық"санаттағы визасымен келген немесе уәкілетті органнан "инвестор"мәртебесі расталған кезде (визасыз болу режимі бар елдер үшін).

ШЕТЕЛДІКТЕРДІ ТІРКЕУ ҚАЙДА ЖҮЗЕГЕ АСЫРЫЛАДЫ?

Шетелдіктерді ішкі істер министрлігінің Көші-қон полициясы органдары шетелдіктің тұрақты немесе уақытша тұратын жері бойынша тіркейді. Тіркеуді жүзеге асыратын көші-қон полициясының аумақтық бөлімшелерінің тізбесі Қазақстан Республикасына уақытша келетін шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдарды тіркеу мемлекеттік көрсетілетін қызмет стандартына 1-қосымшада қамтылған.
Шет ел азаматтарының кейбір санаттарын (дипломатиялық және консулдық қызметкерлерді, олардың отбасы мүшелерін, халықаралық ұйымдар қызметкерлерін, СІМ шақыруы бойынша келген адамдарды) тіркеуді Қазақстан Республикасының Сыртқы істер министрлігі жүзеге асырады.

ТІРКЕУГЕ КІМ ЖҮГІНУІ КЕРЕК?

Шетелдікті тіркеу үшін көші-қон полициясы органына шетелдікті қабылдайтын жеке немесе заңды тұлғалар өтініш жасауға тиіс.
Мынадай санаттардың біріне жататын шетелдіктер тіркеу үшін жеке өтініш білдіреді (жоғарыда көрсетілген стандартқа 2-қосымша):
1. Келесі мемлекеттердің азаматтары: 
* Австралия Одағы
* Австрия Республикасы,
* Бельгия Корольдігі,
* Ұлыбритания және Солтүстік Ирландия Біріккен Корольдігі,
* Грек Республикасы,
* Дания Корольдігі,
* Ирландия Республикасы,
* Исландия Республикасы,
* Испания Корольдігі,
* Италия Республикасы,
* Канада,
* Лихтенштейн Князьдіктері,
* Люксембург Ұлы Герцогтігінің,
* Малайзия,
* Монако,
* Нидерланды Корольдігі,
* Жаңа Зеландия,
* Норвегия Корольдігі,
* Португалия Республикасы,
* Сингапур Республикасы,
* Америка Құрама Штаттары,
* Финляндия Республикасы,
* Француз Республикасы,
* Германия Федеративтік Республикасының,
* Швейцария Конфедерациясы,
* Швеция Корольдігі,
* Жапония,
* Корея Республикасы,
* Біріккен Араб Әмірліктері,
* Сауд Арабиясы Корольдігі,
* Польша Республикасы,
* Венгрия Республикасы,
* Словакия Республикасы.
2. "Туристік" санатындағы визалардың иелері";
3. Қазақстан Республикасына жұбайларымен, балаларымен немесе ата - аналарымен-шетел азаматтарымен бірге келген шетелдіктер;
4. Қазақстан Республикасымен байланысын растайтын құжаттардың иелері (Қазақстан Республикасындағы Ұлттық паспорттағы баған немесе туу туралы куәлік, жақын туысының Қазақстан Республикасында жерленгені туралы құжаттың көшірмесі, Қазақстан Республикасының азаматтығынан шыққаны туралы анықтаманың көшірмесі);
5. Шетелдіктер - қазақ диаспорасының өкілдері.

ТІРКЕУГЕ ҚАЖЕТТІ ҚҰЖАТТАР

Тіркеу үшін шетелдікті не азаматтығы жоқ адамды қабылдайтын жеке немесе заңды тұлғалар, сондай-ақ тіркеу үшін жеке өзі өтініш жасайтын шетелдіктер көрсетілген Стандарттың 11-тармағына сәйкес ұсынады:
* Қазақстан Республикасына кіруге және онда болуға визасы бар шетелдіктің не азаматтығы жоқ адамның жеке басын куәландыратын жарамды құжат (егер тиісті мемлекетпен кірудің визасыз тәртібі белгіленсе, онда виза талап етілмейді);
* мемлекеттік шекара арқылы өткізу пункттерінде Шекара қызметінің қызметкерлері беретін шекарадан өту туралы белгісі бар көші-қон карточкасы;
* тіркеу туралы өтініш: 
* жеке тұлғалар үшін - бланкіні көші-қон полициясы бөліністерінің қызметкерлері береді;
* заңды тұлғалар үшін-осы заңды тұлғаның ресми бланкісінде ресімделеді.
Қазақстан Республикасында уақытша болу мерзімі 6 айдан асатын шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдарды тіркеу үшін қосымша ұсынылады:
* екі толтырылған мекен-жай келу парағы;
* келу парағына толтырылған статистикалық есеп талоны;
* көлемі 35х45 мм бір фотосурет.
Көші-қон бөлімшесінің қызметкері барлық құжаттарды қабылдағаннан кейін
полицияға құжаттардың қабылданғаны туралы талон беріледі.

ТІРКЕУ НӘТИЖЕСІ

Тіркеу нәтижесі шетелдікке жеке басын куәландыратын құжатты және тіркеу туралы белгісі бар көші-қон карточкасын беру болып табылады.
Мемлекеттік шекара арқылы өткізу пункттерінде көші-қон карточкаларын ресімдемеген шетел азаматтарына (виза тәртібімен кірушілер үшін бұл міндетті болып табылмайды) олар тіркеу кезінде беріледі. Бұл ретте "Келу"бағанында көші-қон полициясы бөлімшесінің визалық (паспорттық) мөрі қойылады (көші-қон карточкасын беру қағидаларының 3, 14-тармақтары).

ШЕТЕЛДІК АЗАМАТ БІР ЕЛДІ МЕКЕНДЕ ТІРКЕЛІП, ҚАЗАҚСТАН БОЙЫНША ҚОЗҒАЛА АЛА МА?

"Шетелдіктердің құқықтық жағдайы туралы"Қазақстан Республикасы Заңының 16-бабына сәйкес шетелдіктер Қазақстан Республикасының шетелдіктердің баруы үшін ашық аумағы бойынша еркін жүріп-тұра алады және Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіпке сәйкес тұрғылықты жерін таңдай алады. Бұл шетелдіктің белгілі бір тұрғылықты жері бойынша тіркеле отырып, Қазақстан Республикасының аумағы бойынша шектеусіз жүруге (тіркеу мерзімі шегінде), оның ішінде шетелдіктердің баруы үшін шектелген аумақтарды қоспағанда, басқа өңірлер мен елді мекендерге баруға құқылы екенін білдіреді.

МЕКЕНЖАЙЫ ӨЗГЕРГЕН ЖАҒДАЙДА ҚАЙТА ТІРКЕУ

Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексінің (жалпы бөлім) 16-бабының 1-тармағына сәйкес азамат тұрақты немесе көбінесе тұратын елді мекен оның тұрғылықты жері деп танылады. Егер шетелдіктің тұрақты немесе басым тұратын жері өзгерсе, онда бұл уақытша тұрғылықты жерін ауыстыруды білдіреді. 
Шетелдік Қазақстан Республикасында уақытша тұратын жерін ауыстырған кезде қабылдаушы заңды немесе жеке тұлға бұл туралы 3 күн мерзімде ішкі істер органдарына жазбаша хабарлауға тиіс.
Тұрақты немесе уақытша тұратын жері ауысқан жағдайда, шетелдіктер 5 күндік мерзімде жаңа тұратын жері бойынша ішкі істер органдарында қайта тіркеуден өтуі тиіс. (көшіп келушілердің Қазақстан Республикасына келуінің және болуының, сондай-ақ олардың Қазақстан Республикасынан кетуінің қағидаларының 10-тармағы).

ҚАЗАҚСТАН АРҚЫЛЫ ЖҮРУ ЖОЛЫНДА ТІРКЕЛУ

Шетелдік Қазақстан аумағы арқылы басқа мемлекетке бара жатқан және Қазақстан аумағында болу уақыты 5 күнтізбелік күннен кем уақытты алатын жағдайда тіркеу талап етілмейді. Алайда, егер шетелдіктің Қазақстан аумағында болуының жалпы мерзімі күнтізбелік 5 күннен асатын болса, онда Қазақстан аумағынан шығу кезінде проблемаларды болдырмау үшін оған тіркелу қажет. Бірінші уақытша болу орны немесе Қазақстандағы аялдама бойынша тіркелуге болады (қазақстандық азаматтарда, қонақ үйде). Құжаттарды тексеру кезінде шетелдіктің елден кету мақсатында шекараға бара жатқанын түсіндіре отырып, басқа келу пункттерінде тіркелудің қажеті жоқ.

ТІРКЕУ ЕРЕЖЕЛЕРІН БҰЗҒАНЫ ҮШІН ЖАУАПКЕРШІЛІК

Шетелдіктердің тіркеу ережелерін бұзғаны үшін жауапкершілік Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы Кодексінің 394-бабында белгіленген.
Осы бапқа сәйкес тіркеу мерзімдерін сақтамау 10 АЕК мөлшерінде айыппұл салуға , ал бір жыл ішінде қайталап - 10 тәулікке дейін әкімшілік қамауға әкеп соғады.
Белгіленген мерзімде кетуден жалтару, келу немесе тіркеу кезінде көрсетілген шығу мақсатының сәйкес келмеуі, нақты тұратын жерінің тіркеу кезінде көрсетілген мекенжайға сәйкес келмеуі 10 тәулікке дейінгі мерзімге әкімшілік қамаққа алуға, ал бір жыл ішінде қайта жасалған жағдайда – 40 АЕК мөлшерінде айыппұл салуға не Қазақстан Республикасының шегінен әкімшілік жолмен шығарып жібере отырып, 15 тәулікке дейін әкімшілік қамаққа алуға әкеп соғады.

АЗАМАТТАРЫ ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНА ВИЗАСЫЗ ТӘРТІППЕН КЕЛЕТІН МЕМЛЕКЕТТЕРДІҢ ТІЗБЕСІ

1. Әзірбайжан Республикасы
2. Армения Республикасы-бір айға дейінгі мерзімге
3. Беларусь Республикасы
4. Грузия Республикасы - 90 тәулікке дейінгі мерзімге
5. Қырғыз Республикасы
6. Молдова Республикасы-90 тәулікке дейінгі мерзімге
7. Моңғолия-90 тәулікке дейінгі мерзімге
8. Ресей Федерациясы
9. Тәжікстан Республикасы
10. Өзбекстан Республикасы
11. Түркия республикасы-бір айға дейінгі мерзімге
12. Украина-90 тәулікке дейінгі мерзімге

ШЕТЕЛДІККЕ ПАСПОРТТЫҢ ОРНЫНА КІРУ ЖӘНЕ ШЫҒУ КЕЗІНДЕ ТҰРУҒА ЫҚТИЯРХАТ ҰСЫНУҒА БОЛА МА?

Тұруға ықтиярхат шетелдіктің республика аумағында тұрақты тұру құқығын куәландырады, бірақ келген немесе кеткен кезде шетелдіктің паспортын ауыстыра алмайды. Сондықтан тұруға рұқсаты бар шетелдіктің әлі де төлқұжаты болуы керек.

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БҰРЫНҒЫ АЗАМАТЫ ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНА КЕЛУ-КЕТУ КЕЗІНДЕ ПАСПОРТЫН ПАЙДАЛАНА АЛА МА?

Басқа мемлекеттің азаматтығын алған, бірақ Қазақстан Республикасының паспортын өзінде сақтаған Қазақстан Республикасының азаматы шекарада осындай паспортты пайдалану кезінде шекара қызметі қызметкерлерінің алып қоюына байланысты одан айырылуы мүмкін. Сондай-ақ "Халықтың көші-қоны туралы"Қазақстан Республикасы Заңының 22-бабына және "Шетелдіктердің құқықтық жағдайы туралы"Қазақстан Республикасы Заңының 22-бабына сәйкес не "Шетелдіктердің құқықтық жағдайы туралы"Қазақстан Республикасы Заңының 28-бабына сәйкес мұндай шетелдікке кіруден бас тартылуы не ол республикадан тыс жерлерге шығарып жіберілуі мүмкін.
Қазақстан Республикасында қос азаматтыққа жол берілмейді және басқа мемлекеттің азаматтығын алу қазақстандық азаматтығынан айырылуды білдіреді. Осыған байланысты қазақстандық паспорт жарамсыз болып қалады

ЖЕКЕЛЕГЕН МЕМЛЕКЕТТЕР ҮШІН ҚҰЖАТТАР ТІЗБЕСІ

Ресей Федерациясы
1. Шетелдік паспорт.
2. Қызметтік паспорт.
3. Дипломатиялық паспорт.
4. Теңізшінің паспорты (кеме рөлі немесе одан үзінді көшірме болған кезде).
5. Ресей Федерациясына қайтып оралуға арналған куәлік (тек шығу үшін).
6. Ішкі паспорт.
7. Туу туралы куәлік (16 жасқа толмаған Ресей Федерациясының азаматтары үшін).
Тізбе Беларусь Республикасының Үкіметі, Қазақстан Республикасының Үкіметі, Қырғыз Республикасының Үкіметі, Ресей Федерациясының Үкіметі және Тәжікстан Республикасының Үкіметі арасындағы Азаматтардың өзара визасыз сапарлары туралы 2000 жылғы 30 қарашадағы келісімге және "Қазақстан Республикасы мен Ресей Федерациясы азаматтарының өзара визасыз сапарлары туралы"Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2005 жылғы 23 мамырдағы №494 қаулысына 2005 жылғы 24 наурыздағы хаттамаға сәйкес қолданылады.
Беларусь Республикасы
1. Беларусь Республикасы азаматының паспорты.
2. Қызметтік паспорт.
3. Дипломатиялық паспорт.
4. Теңізшінің Ұлттық жеке куәлігі (кеме рөлі немесе одан үзінді көшірме болған кезде).
5. Беларусь Республикасына оралуға арналған куәлік (тек шығу үшін).
Тізбе 2000 жылғы 30 қарашадағы Беларусь Республикасының Үкіметі, Қазақстан Республикасының Үкіметі, Қырғыз Республикасының Үкіметі, Ресей Федерациясының Үкіметі және Тәжікстан Республикасының Үкіметі арасындағы Азаматтардың өзара визасыз сапарлары туралы келісімге 2005 жылғы 24 наурыздағы хаттамаға сәйкес қолданылады.
Қырғыз Республикасы
1. Қолданылу мерзімі аяқталғанға дейін 1994 жылғы үлгідегі Қырғыз Республикасы азаматының паспорты (толтырылған шетелдік парағы болған кезде) және 2004 жылғы үлгідегі паспорт.
2. Қызметтік паспорт.
3. Дипломатиялық паспорт.
4. Теңізшінің паспорты (кеме рөлінде одан үзінді көшірме болған кезде).
5. Қырғыз Республикасына қайтып оралуға арналған куәлік.
Тізбе 2000 жылғы 30 қарашадағы Беларусь Республикасының Үкіметі, Қазақстан Республикасының Үкіметі, Қырғыз Республикасының Үкіметі, Ресей Федерациясының Үкіметі және Тәжікстан Республикасының Үкіметі арасындағы Азаматтардың өзара визасыз сапарлары туралы келісімге 2005 жылғы 24 наурыздағы хаттамаға сәйкес қолданылады.
Тәжікстан Республикасы
1. Шетелдік паспорт.
2. Қызметтік паспорт.
3. Дипломатиялық паспорт.
4. Теңізшінің паспорты (кеме рөлі немесе одан үзінді көшірме болған кезде).
5. Тәжікстан Республикасына қайтып оралуға арналған куәлік.
Тізбе 2000 жылғы 30 қарашадағы Беларусь Республикасының Үкіметі, Қазақстан Республикасының Үкіметі, Қырғыз Республикасының Үкіметі, Ресей Федерациясының Үкіметі және Тәжікстан Республикасының Үкіметі арасындағы Азаматтардың өзара визасыз сапарлары туралы келісімге 2005 жылғы 24 наурыздағы хаттамаға сәйкес қолданылады.
Әзірбайжан Республикасы
1. Әзірбайжан Республикасының жалпы азаматтық паспорты.
2. Қызметтік паспорт.
3. Дипломатиялық паспорт.
4. Теңізшінің кітапшасы (кеме рөлі немесе одан үзінді көшірме болған кезде теңізшінің жеке басын куәландыратын құжат).
5. Әуе кемесі экипажы мүшесінің куәлігі (бар болса
ұшу тапсырмасындағы тиісті жазба).
6. Әзірбайжан Республикасына оралуға арналған куәлік (тек Әзірбайжан Республикасына оралу үшін).
Тізбе 2009 жылғы 2 қазандағы Қазақстан Республикасының Үкіметі мен Әзірбайжан Республикасының Үкіметі арасындағы Азаматтардың өзара визасыз сапарлары туралы келісімге сәйкес қолданылады.

ӨЗ БЕТІНШЕ ЖҰМЫСҚА ОРНАЛАСУ ҮШІН БІЛІКТІЛІК СӘЙКЕСТІГІ ТУРАЛЫ АНЫҚТАМАНЫ КІМ БЕРЕДІ?

Өз бетінше жұмысқа орналасу үшін біліктілігінің сәйкестігі туралы анықтама алу үшін шетелдік немесе азаматтығы жоқ адам Қазақстан Республикасының шетелдегі мекемелеріне Қазақстан Республикасында өз бетінше жұмысқа орналасу туралы өтініш береді, ол халықты жұмыспен қамту мәселелері жөніндегі уәкілетті органға жіберіледі. Шетелдік немесе азаматтығы жоқ адам Қазақстан Республикасында болған жағдайда, өз бетінше жұмысқа орналасу үшін біліктілігінің сәйкестігі туралы анықтама алу үшін шетелдік немесе азаматтығы жоқ адам Қазақстан Республикасында өз бетінше жұмысқа орналасу туралы өтінішпен халықты жұмыспен қамту мәселелері жөніндегі уәкілетті органға жүгінеді.

ӨЗ БЕТІНШЕ ЖҰМЫСҚА ОРНАЛАСУ ҮШІН БІЛІКТІЛІГІНЕ СӘЙКЕСТІГІ ТУРАЛЫ АНЫҚТАМА ҚАНДАЙ МЕРЗІМГЕ БЕРІЛЕДІ?

Шетелдіктер немесе азаматтығы жоқ адамдар еңбек шартының қолданылу мерзіміне, бірақ үш жылдан аспайтын мерзімге ұзарту құқығымен, экономиканың басым салаларында (экономикалық қызмет түрлерінде) сұранысқа ие кәсіптер бойынша өз бетінше жұмысқа орналасу үшін біліктілігінің сәйкестігі туралы халықты жұмыспен қамту мәселелері жөніндегі уәкілетті орган үш айдан аспайтын мерзімге берген анықтаманың негізінде Қазақстан Республикасында еңбек қызметін жүзеге асыра алады.

ӨЗ БЕТІНШЕ ЖҰМЫСҚА ОРНАЛАСУ ҮШІН БІЛІКТІЛІГІНЕ СӘЙКЕСТІГІ ТУРАЛЫ АНЫҚТАМА АЛУ ҮШІН ҚАНДАЙ ҚҰЖАТТАР ҰСЫНУ ҚАЖЕТ?

Қазақстан Республикасынан тыс жерлерде тұратын шетелдік немесе азаматтығы жоқ адам Қазақстан Республикасының шетелдегі мекемелеріне анықтама беру туралы өтініш береді және өтінішке мынадай құжаттар қоса беріледі:      
1) жеке басын куәландыратын құжаттың көшірмесі;       
2) Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарда өзгеше көзделмесе, Қазақстан Республикасының Білім туралы заңнамасында белгіленген тәртіппен тану немесе нострификациялау рәсімінен өткен білім туралы құжаттардың нотариалды куәландырылған аудармалары (мемлекеттік немесе орыс тілінде);;        
3) еңбек қызметін растайтын құжаттың нотариат куәландырған көшірмесі, сондай-ақ оның мемлекеттік немесе орыс тіліндегі аудармасы қоса беріледі.

ШЕТЕЛДЕ ТҰРАТЫН ҚАЗАҚСТАН АЗАМАТЫН ТАРТУ ҮШІН РҰҚСАТ КЕРЕК ПЕ?

Егер Қазақстан Республикасының азаматы оның шегінен тыс жерде тұрақты тұрса, ал жұмыс беруші мұндай азаматты Қазақстан Республикасының аумағында жұмысқа қабылдауды жоспарласа, онда шетелдік жұмыс күшін тартуға рұқсат талап етілмейді, өйткені мұндай азамат шетелдік болып табылмайды.

РҰҚСАТ АЛУ КЕЗІНДЕГІ ҚЫЗМЕТКЕРЛЕРДІҢ САНАТТАРЫ

Рұқсат беру қағидаларының 3-тармағында жұмыскерлердің төрт санаты белгіленген:
* бірінші санат - бірінші басшылар және олардың орынбасарлары;
* екінші санат-басшылар, мамандар және басқа да қызметшілер лауазымдарының біліктілік анықтамалығында, ұйымдар басшылары, мамандары және басқа да қызметшілері лауазымдарының үлгілік біліктілік сипаттамаларында белгіленген біліктілік талаптарына сәйкес келетін құрылымдық бөлімшелердің басшылары;
* үшінші санат-басшылар, мамандар және басқа да қызметшілер лауазымдарының біліктілік анықтамалығында, ұйымдар басшылары, мамандары және басқа да қызметшілері лауазымдарының үлгілік біліктілік сипаттамаларында белгіленген біліктілік талаптарына сәйкес келетін мамандар;
* төртінші санат-Жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің Бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығында, жұмысшы кәсіптерінің тарифтік-біліктілік сипаттамаларында белгіленген біліктілік талаптарына сәйкес келетін білікті жұмысшылар.

РҰҚСАТ АЛУ ҮШІН КІМ ӨТІНІШ БЕРУІ КЕРЕК?

Рұқсат алу үшін шетелдік жұмыс күшін тартуды жоспарлаған жұмыс беруші жүгінеді. Қызметкерлер мұндай рұқсат алу үшін өз бетінше өтініш жасамайды.  Сәйкес п. 31 рұқсаттар беру қағидалары егер өз қызметін Қазақстан Республикасында филиал, өкілдік құрмай жүзеге асыратын шетелдік заңды тұлға-жұмыс беруші өз қызметкерлерін жұмыстарды орындауға, қызметтер көрсетуге арналған келісімшарт бойынша Қазақстан Республикасына жіберген жағдайда, онда олардың рұқсат алуына байланысты құжаттарды ресімдеуді пайдасына жұмыстар орындалатын, қызметтер көрсетілетін заңды тұлға (оның ішінде Қазақстан Республикасында қызметін филиал, өкілдік арқылы жүзеге асыратын шетелдік заңды тұлға) жүзеге асырады.

ШЕТЕЛДІК ЖҰМЫС КҮШІН ТАРТУҒА РҰҚСАТТЫ КІМ БЕРЕДІ?

Рұқсат беру не беруден бас тарту туралы шешімді жергілікті атқарушы орган жұмыс берушінің құжаттары қабылданған күннен бастап жеті жұмыс күні ішінде қабылдайды. Жергілікті атқарушы орган жергілікті атқарушы орган құратын шетелдік жұмыс күшін тартуға рұқсат беру жөніндегі комиссияның ұсынымдары негізінде шешім қабылдайды. Комиссияның құрамына Ішкі істер органдарының, білім беру саласындағы органның және еңбек инспекциясы жөніндегі жергілікті органның өкілдері енгізіледі. Жұмыс беруші не оның өкілі өз қалауы бойынша комиссия отырысына қатысады. Жергілікті атқарушы орган отырыс өткізілетін күнге дейін кемінде үш жұмыс күні бұрын Комиссия отырысының күні, уақыты және орны туралы ақпаратты өзінің ресми интернет-ресурсында орналастырады. (рұқсат беру ережесінің 13-15-тармақтары).

БАСҚА ҚЫЗМЕТКЕРГЕ РҰҚСАТТЫ ҚАЙТА РЕСІМДЕУ

Бұрын берілген рұқсатты басқа шетелдік қызметкерге қайта ресімдеуге рұқсат беру Қағидаларының 22, 23-тармақтарына сәйкес рұқсат беру:
* жұмыс орнына бастапқы рұқсат берілген шетелдік жұмыскердің келмеуі;
* шетелдік жұмыс күшін тартуға рұқсаттың қолданылу мерзімі аяқталғанға дейін онымен еңбек шартын бұзу.
Ұзарту бастапқы берілген рұқсаттың қолданылу мерзімі аяқталғанға дейін қалған мерзімге жүргізіледі. Бұл ретте жұмыс беруші жалпы тәртіппен рұқсат алу үшін көзделген құжаттарды ұсынады. Бастапқы берілген рұқсат уәкілетті органға қайтарылуға жатады.
Бұрын берілген рұқсатты қайта ресімдеу туралы шешім құжаттар қабылданған күннен бастап 5 жұмыс күні ішінде қабылданады.

ШЕТЕЛДІК ЖҰМЫС КҮШІН ТАРТУҒА РҰҚСАТТЫҢ МЕРЗІМІН ҰЗАРТУ

Рұқсат мерзімін ұзарту үшін жұмыс беруші рұқсат беру қағидаларының 24-тармағына сәйкес уәкілетті органға қолданылу мерзімі аяқталғанға дейін кемінде бір ай бұрын мынадай құжаттарды жібереді: 
1) өтініш; 
2) рұқсат беру қағидаларына 2-қосымшаға сәйкес кадрлардағы жергілікті қамту туралы ақпарат; 
3) тартылатын шетелдік қызметкер туралы мәліметтер; 
4) шетелдік жұмыскердің жеке басын куәландыратын құжаттың көшірмесі. Жергілікті атқарушы орган ұсынылған құжаттардың негізінде құжаттар қабылданған күннен бастап үш жұмыс күні ішінде шетелдік жұмыс күшін тартуға арналған рұқсаттың мерзімін ұзарту туралы немесе ұзартудан бас тарту туралы шешім қабылдайды. Жергілікті атқарушы орган жұмыс берушіге шетелдік жұмыс күшін тартуға арналған рұқсатты ұзарту не мерзімін ұзартудан бас тарту туралы шешім қабылданған күннен кейін бір жұмыс күні ішінде "Е-лицензиялау "мемлекеттік дерекқоры" ақпараттық жүйесі арқылы не қағаз түрінде рұқсатты ұзарту не мерзімін ұзартудан бас тарту туралы хабарлама жібереді. Жұмыс беруші рұқсатты ұзарту туралы хабарламаны "Е-лицензиялау "мемлекеттік дерекқоры" ақпараттық жүйесі арқылы не қағаз түрінде алғаннан кейін рұқсатты ұзартқаны үшін алым енгізілгенін растайтын құжаттардың көшірмелерін жергілікті атқарушы органға он жұмыс күні ішінде ұсынады.

КОРПОРАТИВІШІЛІК АУЫСТЫРУ

Корпоративішілік ауыстыру – Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерде орналасқан және әрекет ететін, Дүниежүзілік сауда ұйымына мүше елдің аумағында құрылған заңды тұлғада басшы, менеджер немесе маман лауазымында еңбек қызметін жүзеге асыратын шетелдікті немесе азаматтығы жоқ адамды осы заңды тұлғаның Қазақстан Республикасының аумағында Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес құрылған филиалдарына, еншілес ұйымдарына, өкілдіктеріне еңбек шартында айқындалған, бірақ үш жылдан аспайтын мерзімге бір жылға ұзарту құқығымен уақытша;

КОРПОРАТИВІШІЛІК АУЫСТЫРУ ШЕҢБЕРІНДЕ РҰҚСАТ БЕРУ ШАРТТАРЫ

Корпоративішілік ауыстыру шеңберінде рұқсат Дүниежүзілік сауда ұйымына мүше елдің аумағында құрылған, Қазақстан Республикасының аумағынан тыс жерде орналасқан және жұмыс істейтін заңды тұлғада басшының, менеджердің және маманның кемінде бір жыл жұмыс тәжірибесі болған және олар Қазақстан Республикасында қолданылатын кәсіптік стандарттарға, басшылар, мамандар мен Қызметшілер лауазымдарының біліктілік анықтамалықтарына, басшылар лауазымдарының үлгілік біліктілік сипаттамаларына сәйкес келген жағдайда беріледі, басқа да қызметшілерін даярлауды, сондай-ақ "Кәсіптер сыныптауышы"01-99 Қазақстан Республикасының Мемлекеттік сыныптауышымен қайта даярлауды жүзеге асырады.

КОРПОРАТИВІШІЛІК АУЫСТЫРУ ШЕҢБЕРІНДЕ АУЫСТЫРЫЛАТЫН ШЕТЕЛДІК ЖҰМЫСКЕРЛЕРДІ ТАРТУҒА РҰҚСАТ АЛУ ҮШІН ҰСЫНЫЛАТЫН ҚҰЖАТТАР

Корпоративішілік ауыстыру шеңберінде шетелдік жұмыскерлерді тартуға рұқсат алу үшін жұмыс беруші "Е-лицензиялау "Мемлекеттік Деректер қоры" ақпараттық жүйесі арқылы не қағаз түрінде шетелдік жұмыс күшінің еңбек қызметін жүзеге асыру орны бойынша жергілікті атқарушы органға Қағидаларға 9-қосымшаға сәйкес корпоративішілік ауыстыру шеңберінде ауыстырылатын шетелдік жұмыскерлерді тартуға рұқсат алу үшін ұсынылатын құжаттарды қоса бере отырып, Қағидаларға 4-қосымшаға сәйкес нысан бойынша өтініш ұсынады, сондай-ақ Қазақстан Республикасында қолданылатын кәсіптік стандарттарға, басшылар, мамандар және басқа да қызметшілер лауазымдарының біліктілік анықтамалығына сәйкес Тегі, Аты, Әкесінің аты (ол болған кезде) (оның ішінде латын әріптерімен), туған күні, азаматтығы, паспорттың (жеке басын куәландыратын құжаттың) нөмірі, Берілген күні және берілген органы, тұрақты тұратын елі, кететін елі, білімі, мамандығының, біліктілігінің (лауазымының) атауы көрсетілген тартылатын шетелдік жұмыскерлер туралы мәліметтерді ұсынады, ұйымдар басшылары, мамандары және басқа да қызметшілері лауазымдарының үлгілік біліктілік сипаттамаларымен, жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің Бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығымен, жұмысшы кәсіптерінің тарифтік-біліктілік сипаттамаларымен және орталық атқарушы орган бекітетін "Кәсіптер сыныптауышы" 01-99 Қазақстан Республикасының Мемлекеттік сыныптауышымен айқындалады.  
1. Еңбек шартының (Дүниежүзілік сауда ұйымына мүше елдің аумағында құрылған, Қазақстан Республикасының аумағынан тыс жерде орналасқан және әрекет ететін заңды тұлғамен жасалған), не жұмыс берушімен (Дүниежүзілік сауда ұйымына мүше елдің аумағында құрылған, Қазақстан Республикасының аумағынан тыс жерде орналасқан және әрекет ететін заңды тұлғамен жасалған), филиалымен, өкілдігімен жасалған корпоративішілік ауыстыру туралы хаттың немесе келісімнің (егер құжат қазақ немесе орыс тілдерінде толтырылған болса, оның көшірмесі) нотариалды куәландырылған аудармасы, осы заңды тұлғаның Қазақстан Республикасында құрылған/есептік тіркеуден өткен үлестес тұлғасы;       
2. Өткен және ағымдағы күнтізбелік жылдар үшін берілген шетелдік жұмыс күшін тартуға берілген рұқсаттардың орындалу мерзімі келген ерекше шарттарының (олар болған жағдайда) орындалуы туралы ақпарат);       
3. Тартылатын шетелдік қызметкерлердің біліктілігін растайтын құжаттар:       
1) Қазақстан Республикасының күшіне енген халықаралық шарттарында көзделген жағдайларды қоспағанда, Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен жария етілген Білім туралы құжаттардың нотариат куәландырған көшірмелері мен аудармалары (егер құжат қазақ немесе орыс тілдерінде толтырылмаса);;       
2) бұрын жұмыскер жұмыс істеген жұмыс берушінің ресми бланкісіндегі жұмыскердің еңбек қызметі туралы жазбаша растамадағы немесе Қазақстан Республикасында танылатын өзге де растайтын құжаттардағы қосымшамен бірге жұмыскердің еңбек қызметі туралы ақпарат (тиісті кәсіп бойынша жұмыс өтілі бойынша біліктілік талаптары болған кезде) қоса беріледі;       
4. Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрінің міндетін атқарушының 2016 жылғы 27 маусымдағы № 559 бұйрығымен бекітілген (Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2016 жылғы 29 тамызда № 14170 болып тіркелген) жұмыс берушілерге шетелдік жұмыс күшін тартуға рұқсаттар беру және (немесе) ұзарту қағидалары мен шарттарының 47-тармағында көзделген корпоративішілік ауыстыру, сондай-ақ корпоративішілік ауыстыруды жүзеге асыру шеңберінде шетелдік жұмыскерлерді тарту кезінде кадрлардағы жергілікті қамту туралы ақпарат;       
5. Шетелдік жұмыскердің жеке басын куәландыратын құжаттың көшірмесі.       
6. Қағидалардың 45-тармағына сәйкес рұқсат берудің ерекше шарттарын жұмыс берушімен келісу нысаны.